Tynk na elewacji – o jego możliwościach dekoracyjnych, trwałości i reakcji na promieniowanie słoneczne.

Jednym z najczęściej spotykanych materiałów na ścianach polskich domów jest tynk dekoracyjny. Występuje on w różnych kolorach i fakturach, co daje duże możliwości w kształtowaniu elewacji budynków. Niemniej jednak przy wyborze odpowiedniego rodzaju i koloru tynku ważne jest zwrócenie uwagi na to, jak będzie się on prezentował na elewacji w miarę upływu czasu. Cechy tynku, na które należy zwrócić uwagę, to przede wszystkim trwałość materiału, odporność na uszkodzenia mechaniczne i działanie promieniowania słonecznego, które w szczególny sposób może wpływać na elewacje budynku i jego właściwości termiczne.

Baranek i kornik, a może tynk gładki, czyli różne faktury tynku

Poszczególne tynki mogą różnić się od siebie fakturą. Zależy ona od ilości i wielkości ziaren kruszywa zawartego w masie tynkarskiej. Najczęściej spotykane faktury to „baranek” oraz „kornik”. Tynk o strukturze baranka pozwala na uzyskanie efektu mniejszych lub większych grudek na elewacji. Może mieć różną granulację (od 1,0 do 2,5 mm) i od wielkości kruszywa zależeć będzie charakter elewacji. Grubsza faktura baranka (2,5 mm) pozwoli na stworzenie gruboziarnistej warstwy, co może być szczególnie pomocne przy ukrywaniu nierówności ścian. Z kolei tynk o fakturze kornika pozwala na stworzenie efektu wyżłobienia w ścianie. W tym przypadku stosuje się granulacje od 1,5 do 3 mm. Warto pamiętać o tym, że tynk o fakturze kornika jest trudniejszy w utrzymaniu czystości, gdyż brud dostaje się do kanalików w jego strukturze, z których trudno go usunąć. Tynk o fakturze baranka ma jednolitą powierzchnię, dlatego nie będzie zbierał nadmiaru brudu. Niemniej jednak w jego przypadku brud będzie bardziej widoczny. Oba te rozwiązania mają zatem swoje plusy i minusy.

Alternatywnym rozwiązaniem dla tynków o strukturze baranka lub kornika jest tynk gładki Master Poli. Jest to nowoczesne rozwiązanie, które wyglądem przypomina tradycyjny tynk cementowo-wapienny. Tynk odporny jest na uszkodzenia mechaniczne, na promieniowanie UV oraz agresję mikrobiologiczną. Doskonale wpisuje się w obecnie panujący trend modernistycznego projektowania elewacji, gdzie wskazany jest minimalizm w strukturze oraz kolorze.

Tynk typu kornik

Tynk typu baranek

Kolor z próbki a kolor na elewacji

Przed wyborem koloru tynku pamiętać należy o tym, że na elewacji nie będzie się on prezentował tak samo, jak na oglądanej w katalogu próbce. Światło słoneczne sprawia, że jasny kolor staje się zbliżony do białego, natomiast ciemny wydaje się być bardziej nasycony. W przypadku jasnych kolorów należy uważać na te o barwie mocno nasyconej, gdyż światło słoneczne jeszcze bardziej je rozjaśni i na elewacji wytworzy się niekorzystny efekt oślepiającego błysku. Dlatego też jasne kolory na elewacji powinny być matowe, zgaszone. Na kolor tynku wpływ ma również jego faktura. Na strukturze baranka czy kornika wybrany kolor wydawać się będzie ciemniejszy niż na gładkiej ścianie.

Kolor elewacji a właściwości termiczne budynku

Odpowiednia barwa tynku może też w znaczący sposób wpływać na oszczędność energii w budynku. Wszystko za sprawą odbijania lub przyciągania promieni słonecznych przez ścianę (jasny kolor odbija promieniowanie słoneczne, ciemny przyciąga). Stosowanie jasnych kolorów na elewacjach jest zalecane szczególnie w klimacie gorącym, aby ograniczyć zużycie energii potrzebnej do chłodzenia przegrzanych pomieszczeń. W klimacie umiarkowanym koniecznie jest uwzględnienie dwóch z pozoru sprzecznych celów jakimi są ochrona przed ucieczką ciepła zimą i zabezpieczenie przed nadmiernym nasłonecznieniem podczas upalnych dni. Jednak także w naszym klimacie ważna jest ochrona budynków przed przegrzaniem, nawet jeśli oznaczać to będzie mniejsze zyski ciepła zimą. Tynk na ścianach zewnętrznych także w polskich warunkach powinien mieć jasny, matowy kolor, który będzie odbijał światło słoneczne i chronił elewację przed uszkodzeniem, a w upalne dni nie pozwoli na przegrzanie budynku. Istnieje wiele innych sposobów na pasywne pozyskiwanie ciepła we wnętrzach, związanych bardziej z projektem architektonicznym domu niż barwą tynku, takich jak odpowiednie usytuowanie bryły budynku wobec słońca, stosowanie przeszkleń od strony południowej czy „buforów” ciepła w postaci przeszklonych tarasów i werand.